Rối loạn tư cách ái kỷ, hay còn gọi là vĩ cuồng, (tiếng Anh: narcissistic personality disorder, viết tắt là NPD đặt theo tên Narcissus) là một bệnh lý rối loạn tư cách với đặc trưng là việc thường xuyên phóng đại tầm quan yếu của bản thân, khát khao được mọi người ngưỡng mộ và thiếu sự đồng cảm với người khác.[1][2] Người mắc NPD thường dành nhiều thời kì mộng mơ về việc với được quyền lực và thành công, đồng thời cảm thấy bị đối xử bất công vì chưa thể đạt được điều đó. Những triệu chứng này thể hiện một lối suy nghĩ mang tính khiếp sợ và cách nhìn nhận bản thân ko ổn định, và thường với mục đích bù đắp cho cuộc sống ko được như ý ở thực tiễn. Những hành vi ái kỷ tương tự thường phát khởi từ đầu độ tuổi trưởng thành và xuất hiện trong nhiều bối cảnh khác nhau.[2] Trong vài năm trở lại đây, những người được chẩn đoán là mắc NPD đã lên tiếng về sự kỳ thị đối với căn bệnh trên những phương tiện truyền thông, cũng như về mối liên hệ giữa căn bệnh với việc bị lạm dụng lúc nhỏ.[2]

Nguyên nhân dẫn tới rối loạn tư cách ái kỷ vẫn chưa được tìm ra, nhưng được cho là với liên hệ với một số loại chấn thương tâm lý nhất định.[3] Theo Cẩm nang Chẩn đoán và Thống kê Rối loạn Thần kinh (DSM) do Hiệp hội Thần kinh học Hoa Kỳ xuất bản, NBP được xếp vào những rối loạn tư cách nhóm B.[2] NPD được chẩn đoán bởi một chuyên gia y tế bằng cách phỏng vấn người cần chẩn đoán.[1] NPD ko nên bị nhầm lẫn với trạng thái hưng cảm và rối loạn sử dụng chất gây nghiện.[2]

Những liệu pháp điều trị rối loạn tư cách ái kỷ vẫn chưa được nghiên cứu rõ ràng.[1] Việc trị liệu tâm lý thường gặp vấn đề bởi người mắc NPD thường ko xem những vấn đề của họ là triệu chứng bệnh cho dù họ cảm thấy phiền muộn về ý thức. Người bệnh NPD cũng với thể mắc những bệnh tâm lý đồng diễn khác, làm việc xác định những triệu chứng trở nên khó khăn.[1] Khoảng 1% dân số toàn cầu được cho là mắc NPD.[3] Bệnh xảy ra ở nam giới nhiều hơn ở nữ giới, và thường xuất hiển ở người trẻ tuổi thay vì người to tuổi.[1][2] Khái niệm tư cách ái kỷ được miêu tả lần trước hết bởi nhà phân tích tâm lý Robert Waelder vào năm 1925. Tên gọi rối loạn tư cách ái kỷ được đặt bởi Heinz Kohut vào năm 1968.[4][5]

Theo Groopman và Cooper thì nguyên nhân gây nên rối loạn này ko rõ ràng. Tuy nhiên, những yếu tố sau đây được những nhà nghiên cứu xem như là những khả năng gây bệnh:[6]

• Một tính cách quá nhạy cảm từ lúc sinh là hình thái triệu chứng mãn tính chính.
• Hay được người to khen ngợi hoặc giám định cao về những khả năng hoặc vẻ ngoại hình quá đặc thù.
• Sự truyền tụng một cách quá mức sẽ dẫn tới sự mất thăng bằng với những phản hồi thực tế.
• Khen quá nhiều những hành động tốt hoặc chỉ trích thái quá những hành động xấu của trẻ em.
• Cha mẹ quá nuông chiều hoặc giám định quá cao con chiếc.
• Cảm giác bị la mắng gay gắt ở thời thơ ấu.
• Bị cha mẹ chăm sóc một cách nông cạn hoặc tạo cảm giác ko tin cậy vào mình.
• Xem sự yêu quý của bố mẹ như là một chuẩn mực để quy định sự yêu quý của người khác dành cho mình.

Một số đặc thù trên khá phổ cập và Open trong những quá trình tăng trưởng thông thường. Nhưng lúc những đặc thù này tích hợp với một sự thất bại trong môi trường tự nhiên tập thể và liên tục vào tuổi trưởng thành, những tính cách này hoàn toàn với thể tăng trưởng một cách can đảm và mạnh mẽ dẫn tới chứng rối loạn tư cách ái kỷ. [ 7 ] Một số chuyên viên tâm ý theo phe phái Freud tin rằng nguyên do của rối loạn này là một hậu quả đã được định hình ở thời kỳ trẻ thơ. [ 8 ] Nếu một đứa trẻ từ 3 tới 7 tuổi ko được xác nhận năng lực của nó, thì nó sẽ ko lúc nào mắc phải chứng rối loạn tư cách ái kỷ .Một nghiên cứu và dò hỏi năm 1994 thực thi bởi Gabbard và Twemlow [ 9 ] báo cáo giải trình rằng trong lịch sử vẻ vang của tội loạn luân, đặc thù quan yếu là loạn luân mẹ – con trai với tương quan tới chứng rối loạn tư cách ái kỷ ở 1 số ít bệnh nhân nam .

Tiêu chuẩn chẩn đoán[sửa|sửa mã nguồn]

Thường xuất hiện lúc khởi đầu trưởng thành trong nhiều hoàn cảnh khác nhau và với ít nhất 5 trong những biểu hiện dưới đây (Theo Cẩm nang Chẩn đoán và Thống kê Rối loạn thần kinh của Mỹ: DSM – IV):[10]

1. Tự cao tự đại về tầm quan yếu của mình (thổi phồng những công việc và khả năng của mình, luôn muốn được xem là bề trên một cách ko tương xứng với khả năng bản thân…)
2. Cuốn hút bởi ảo tưởng về sự thành đạt và quyền lực
3. Tin tưởng rằng mình là người đặc thù và duy nhất
4. Thèm muốn mãnh liệt được ngưỡng mộ
5. Ý nghĩ phải được phục vụ một cách đặc thù và thỏa mãn một cách vô điều kiện những ước vọng
6. Tận dụng những mối quan hệ để phục vụ những mục tiêu bản thân.
7. Thiếu sự đồng cảm: ko nhận thức và san sớt tình cảm, nguyện vọng của người khác.
8. Luôn đố kỵ với người khác và tin rằng người khác cũng sẽ đố kỵ mình
9. Sở hữu thái độ, hành vi tự thị

Chẩn đoán phân biệt[sửa|sửa mã nguồn]

• Hysteria: Cũng thích được ngưõng mộ nhưng ở người Hystérie xúc cảm thổi phồng hóa, thảm kịch hóa.
• Rối loạn tư cách chống xã hội: cũng muốn thỏa mãn ước vọng vô điều kiện nhưng ở đây kèm thêm sự khinh thường mọi chuẩn mực pháp luật và xã hội.
• Thần kinh phân liệt hoang tưởng: ý tưởng tự cao mang nét hoang tưởng[11].

Dịch tễ học[sửa|sửa mã nguồn]

Tỷ lệ mắc bệnh suốt đời trong dân số nói chung là 1 % và xê dịch từ 2 % tới 16 % trong những bệnh nhân lâm sàng ( tức là những người tới khám ở những khoa ý thức ). 50 % – 75 % người mắc là phái mạnh. [ 6 ] Trong một cuộc khảo sát khác được thực thi ở Mỹ từ giữa năm 2004 tới 2005 bằng cách phỏng vấn trực tiếp mặt đối mặt với 34.653 người trưởng thành cho thấy tỷ suất mắc bệnh suốt đời lên tới 6,2 % trong đó phái mạnh là 7,7 % còn phái đẹp ít hơn sắp 50% chỉ với 4,8 %. Những người với rủi ro tiềm tàng cao gồm với ( hiệu quả chỉ số lượng giới hạn trong xã hội Hoa Kỳ – vì nghiên cứu và dò hỏi này chỉ được triển khai ở đây ) : [ 12 ]

• Người trẻ tuổi
• Người đã ly thân, ly dị, góa bụa hoặc chưa bao giờ lập gia đình
• Phụ nữ gốc Tây Ban Nha và Người thương Đào Nha

Bệnh phối hợp[sửa|sửa mã nguồn]

Một số bệnh thường phối hợp với tư cách yêu mình thái quá : [ 13 ]

Theo Moreover và Zukermann thì lúc kết hợp với NPD, những triệu chứng của bệnh rối loạn lo lắng và trầm cảm với chiều hướng tăng nặng.[14] Ronningstam chỉ ra thêm rằng rối loạn tư cách ranh giới (BPD) lúc kết hợp với rối loạn tư cách ái kỷ sẽ làm cho người bệnh với xu hướng tự sát cao hơn so với trường hợp chỉ mắc BPD.[13]

Source: https://blogchiaseaz.com
Category: Hỏi Đáp